اگرچه در اکثر اوقات ماه را جهانی مُرده و ساکن تصور می‌کنیم، نتایج پژوهشی جدید نشان‌دهنده‌ی وجود حرکت‌هایی در ماه است.
ماه ازنظر زمین‌شناسی کاملا مُرده نیست
نشانه‌هایی درباره‌ی این موضوع که احتمالا ماه ازنظر زمین‌شناسی کاملا مُرده نیست، از اطلاعات مربوط‌به عصر آپولو به‌دست آمده است. در مأموریت‌های آپولو ۱۲ و ۱۴ و ۱۵، آشکارسازهای ماه‌لرزه (لرزه‌سنج) روی سطح ماه قرار داده شد و این اطلاعات نشان‌دهنده‌ی وجود نوعی لرزه روی ماه بود.
بااین‌حال، کسی با اطمینان نمی‌دانست آیا این لرزه‌ها ناشی از حرکت حقیقی گسل‌ها یا فقط ناشی از حرکات درونی ماه است. پژوهشی که به‌تازگی در مجله‌ی Nature Geoscience منتشر شده، نشان می‌دهد ماه ممکن است واقعا گسلهای فعالی داشته باشد.
اتفاقاتی عجیب روی ماه
یکی دیگر از دلایلی که نشان می‌دهد اتفاقی روی ماه در‌حال‌وقوع است، در سال ۱۹۷۲ به‌دست آمد. در آن زمان، جین سرنان و جک اشمیت، فضانوردان آپولو ۱۷، مشغول بررسی مکان مرتفعی به‌نام پرتگاه لی لینکلن بودند. آن‌ها تصور می‌کردند این مکان احتمالا گسل زمین‌شناسی باشد؛ هرچند درباره‌ی آن یقین نداشتند.
سرنخ های عجیب روی کره ماه
نمونه‌های معدودی دیگری نیز هنگام حرکت فضاپیمای آپولو در نزدیکی مدار ماه به‌دست آمده بود؛ اما در سال ۲۰۱۰، دوربین مدارگرد شناسایی ماه توانست جزئیات روشنی از این سازه را به‌تصور بکشد و نشان دهد چنین پرتگاه‌هایی در سرتاسر سطح ماه دیده می‌شوند.
نظریه پژوهشگران درباره گسلهای روی ماه
در‌حال‌حاضر، بیشتر پژوهشگران معتقدند این گسل‌ها ناشی از راندگی‌هایی هستند که هنگام سردشدن مواد داغ تشکیل‌دهنده‌ی ماه حاصل شده‌اند. انقباض حرارتی باعث کاهش حجم و فشرده‌شدن سطح می‌شود؛ بدان معنا که ماه درحال جمع‌شدن بوده است.
راندگی در سیاره عطارد
البته، برای اینکه راندگی‌ها موجب لرزش شوند، لزوما نباید فعال و درحالحرکت باشند. همین وضعیت در مقیاس بزرگ‌تر در عطارد نیز اتفاق افتاده است و شعاع این سیاره در طول سه میلیون سال گذشته، حدود ۷ کیلومتر کمتر شده است. در آنجا بزرگ‌ترین پرتگاه‌ها حدود صدبرابر بزرگ‌تر از پرتگاه‌های موجود روی سطح ماه هستند.
سن گسلهای ماه
نتایج تجزیه‌و‌تحلیل نشان می‌دهد گسلهای ماه تقریبا جوان هستند و سن آن‌ها بیش از ۵۰ میلیون سال نیست؛ ولی آیا آن‌ها فعال و هنوز درحالحرکت هستند؟ در مطالعه‌ی جدید، تام واترز و همکارانش از روشی جدید برای بررسی دقیق‌تر موقعیت ماه‌لرزه‌ها استفاده کردند.
مطالعات تام واترز و همکارانش درباره ماه
آن‌ها متوجه شدند از ۲۸ لرزه‌ی کم‌عمق شناسایی‌شده، ۸ لرزه نزدیک پرتگاه‌ها اتفاق افتاده است که نشان می‌دهد احتمالا این گسل‌ها واقعا فعال باشند. ۶ لرزه از آن‌ها نیز زمانی اتفاق افتاده بود که ماه در بیشترین فاصله‌ی خود از زمین بود. به‌نظر می‌رسد در این موقعیت، تنش ناشی از انقباض سطح در اوج خود بوده و احتمال بروز لرزه‌ها بسیار زیاد است.
بررسی مسیرهای رانده‌شدن تخته‌سنگ‌ها در کره ماه
پژوهشگران همچنین مسیرهای حاصل از رانده‌شدن تخته‌سنگ‌ها را بررسی کردند. این اتفاق احتمالا نتیجه‌ای از تکان‌خوردن زمین باشد؛ زیرا آن‌ها نزدیک پرتگاه‌ها قرار داشتند و به‌سمت پایین شیب رانده شده بودند. علاوه بر این، نشانه‌هایی از رسوبات حاصل از لغزش نیز وجود داشت و به‌عقیده‌ی دانشمندان، همه‌ی این‌ها نشان‌دهنده‌ی این موضوع است که حرکت گسل‌ها همچنان در سطح ماه ادامه دارد.
آیا ماه برای اکتشافات بشری خطرناک است؟
آیا این بدان معنا است که ماه برای اکتشافات بشری خطرناک است؟ آمریکا اخیرا اعلام کرده قصد دارد در پنج سال آینده با هدف استقرار پایگاهی روی ماه، باردیگر بدان‌جا سفر کند. خوشبختانه هیچ‌کدام از یافته‌های جدید به آن معنا نیست که ماه جایگاه لرزش‌ها است. ماه‌لرزه‌ها درمقایسه‌با زمین‌لرزه‌های روی زمین اندک و ضعیف‌تر هستند؛ اما به‌طورقطع روی ماه مکان‌هایی وجود دارد که نباید درکنار آن‌ها پایگاهی مستقر کرد.
